El árbol Pichindé y el agua : Liderazgo de la mujer Embera Eyabida en el resguardo de Río Chageradó, municipio de Murindó- Departamento de Antioquia.

RESUMEN: Este informe de trabajo de grado se llama Bidua pacuro dachi embera wera cakua bania eda amba o jipa odaita drua bari resguardo Chagenane dode, comunidad Chagena. Municipio Murindó Antioquia1. Se da como proceso de siembra del proceso de formación en la Licenciatura en Pedagogía de la Madre...

Full description

Autores:
Carupia Cuñapa, Leidy
Tipo de recurso:
Trabajo de grado de pregrado
Fecha de publicación:
2024
Institución:
Universidad de Antioquia
Repositorio:
Repositorio UdeA
Idioma:
spa
OAI Identifier:
oai:bibliotecadigital.udea.edu.co:10495/41672
Acceso en línea:
https://hdl.handle.net/10495/41672
Palabra clave:
Liderazgo
Leadership
Agua
Water
Siembra
Mujer
Conocimientos tradicionales
Origen de árbol pichindé
Origen del agua
http://vocabularies.unesco.org/thesaurus/concept7576
http://vocabularies.unesco.org/thesaurus/concept189
Rights
openAccess
License
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/
id UDEA2_cebaeb16968611b17591ade4285a4ad2
oai_identifier_str oai:bibliotecadigital.udea.edu.co:10495/41672
network_acronym_str UDEA2
network_name_str Repositorio UdeA
repository_id_str
dc.title.spa.fl_str_mv El árbol Pichindé y el agua : Liderazgo de la mujer Embera Eyabida en el resguardo de Río Chageradó, municipio de Murindó- Departamento de Antioquia.
dc.title.translated.spa.fl_str_mv Bidua pacuro dachi embera wera cakua bania eda amba o jipa odaita drua bari resguardo Chagenane dode, comunidad Chagena do. Municipio Muri – dó- Antioquia
title El árbol Pichindé y el agua : Liderazgo de la mujer Embera Eyabida en el resguardo de Río Chageradó, municipio de Murindó- Departamento de Antioquia.
spellingShingle El árbol Pichindé y el agua : Liderazgo de la mujer Embera Eyabida en el resguardo de Río Chageradó, municipio de Murindó- Departamento de Antioquia.
Liderazgo
Leadership
Agua
Water
Siembra
Mujer
Conocimientos tradicionales
Origen de árbol pichindé
Origen del agua
http://vocabularies.unesco.org/thesaurus/concept7576
http://vocabularies.unesco.org/thesaurus/concept189
title_short El árbol Pichindé y el agua : Liderazgo de la mujer Embera Eyabida en el resguardo de Río Chageradó, municipio de Murindó- Departamento de Antioquia.
title_full El árbol Pichindé y el agua : Liderazgo de la mujer Embera Eyabida en el resguardo de Río Chageradó, municipio de Murindó- Departamento de Antioquia.
title_fullStr El árbol Pichindé y el agua : Liderazgo de la mujer Embera Eyabida en el resguardo de Río Chageradó, municipio de Murindó- Departamento de Antioquia.
title_full_unstemmed El árbol Pichindé y el agua : Liderazgo de la mujer Embera Eyabida en el resguardo de Río Chageradó, municipio de Murindó- Departamento de Antioquia.
title_sort El árbol Pichindé y el agua : Liderazgo de la mujer Embera Eyabida en el resguardo de Río Chageradó, municipio de Murindó- Departamento de Antioquia.
dc.creator.fl_str_mv Carupia Cuñapa, Leidy
dc.contributor.advisor.none.fl_str_mv Sinigui, Sabinee
dc.contributor.author.none.fl_str_mv Carupia Cuñapa, Leidy
dc.subject.unesco.none.fl_str_mv Liderazgo
Leadership
Agua
Water
topic Liderazgo
Leadership
Agua
Water
Siembra
Mujer
Conocimientos tradicionales
Origen de árbol pichindé
Origen del agua
http://vocabularies.unesco.org/thesaurus/concept7576
http://vocabularies.unesco.org/thesaurus/concept189
dc.subject.lemb.none.fl_str_mv Siembra
Mujer
dc.subject.agrovoc.none.fl_str_mv Conocimientos tradicionales
dc.subject.proposal.spa.fl_str_mv Origen de árbol pichindé
Origen del agua
dc.subject.unescouri.none.fl_str_mv http://vocabularies.unesco.org/thesaurus/concept7576
http://vocabularies.unesco.org/thesaurus/concept189
description RESUMEN: Este informe de trabajo de grado se llama Bidua pacuro dachi embera wera cakua bania eda amba o jipa odaita drua bari resguardo Chagenane dode, comunidad Chagena. Municipio Murindó Antioquia1. Se da como proceso de siembra del proceso de formación en la Licenciatura en Pedagogía de la Madre Tierra desde la comunidad de Chageradó que es mi comunidad. Bidua es un árbol que también es llamado pichindé científicamente le han nombrado Zygia longifolia Algarín (2022), se convierte en una raíz muy importante de este trabajo de grado. El objetivo principal de mi trabajo fue el de conocer las relaciones que existen entre la historia de origen del árbol pichindé, el agua y el liderazgo de la mujer Embera Eyabida, para el fortalecimiento de la identidad cultural en el resguardo de Río Chageradó, municipio de Murindó - Departamento de Antioquia. Se realizaron 20 encuentros como trabajo comunitario entre los años 2017 a 2024, con la participación de líderes, lideresas, sabios, sabias, niños, niñas, mujeres, hombres y jóvenes de la comunidad. La comunidad de Chageradó atraviesa diferentes interferencias (en madre tierra entendemos como desequilibrios que afectan la vida comunitaria) por eso la importancia de profundizar sobre este conocimiento del pichindé con el liderazgo de la mujer. La mujer es quien conversa, cuida y aporta a la identidad cultural embera a partir de los cuidados y protección del agua, por eso la relación del árbol pichindé con el liderazgo de la mujer embera eyabida, se propone en este trabajo de grado, insistir en el cuidado de la enseñanza del árbol pichindé y su relación con el agua
publishDate 2024
dc.date.accessioned.none.fl_str_mv 2024-09-02T15:44:25Z
dc.date.available.none.fl_str_mv 2024-09-02T15:44:25Z
dc.date.issued.none.fl_str_mv 2024
dc.type.spa.fl_str_mv Tesis/Trabajo de grado - Monografía - Pregrado
dc.type.coar.spa.fl_str_mv http://purl.org/coar/resource_type/c_7a1f
dc.type.redcol.spa.fl_str_mv https://purl.org/redcol/resource_type/TP
dc.type.coarversion.spa.fl_str_mv http://purl.org/coar/version/c_b1a7d7d4d402bcce
dc.type.driver.spa.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/bachelorThesis
dc.type.version.spa.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/draft
format http://purl.org/coar/resource_type/c_7a1f
status_str draft
dc.identifier.uri.none.fl_str_mv https://hdl.handle.net/10495/41672
url https://hdl.handle.net/10495/41672
dc.language.iso.spa.fl_str_mv spa
language spa
dc.rights.uri.spa.fl_str_mv https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/
dc.rights.uri.*.fl_str_mv http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/2.5/co/
dc.rights.accessrights.spa.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/openAccess
dc.rights.coar.spa.fl_str_mv http://purl.org/coar/access_right/c_abf2
rights_invalid_str_mv https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/2.5/co/
http://purl.org/coar/access_right/c_abf2
eu_rights_str_mv openAccess
dc.format.extent.spa.fl_str_mv 196 páginas
dc.format.mimetype.spa.fl_str_mv application/pdf
dc.publisher.spa.fl_str_mv Universidad de Antioquia
dc.publisher.place.spa.fl_str_mv Medellín, Colombia
dc.publisher.faculty.spa.fl_str_mv Facultad de Educación. Licenciatura en Pedagogía de la Madre Tierra
institution Universidad de Antioquia
bitstream.url.fl_str_mv https://bibliotecadigital.udea.edu.co/bitstreams/ee463a44-65dc-45f9-8fa0-ff472b498bdd/download
https://bibliotecadigital.udea.edu.co/bitstreams/5e652d80-b9c9-4bf1-a8cf-98941a99005a/download
https://bibliotecadigital.udea.edu.co/bitstreams/490314c5-c985-4d92-8043-a3c088c2a316/download
https://bibliotecadigital.udea.edu.co/bitstreams/c4606dfa-0f37-4fc2-a252-09f2a291750c/download
https://bibliotecadigital.udea.edu.co/bitstreams/d128f046-2f0d-4c29-a7a4-cf0f2bf80ec6/download
bitstream.checksum.fl_str_mv 1e411fa4183caa3684f06cf57fd596f8
e2060682c9c70d4d30c83c51448f4eed
8a4605be74aa9ea9d79846c1fba20a33
bfec96d601a360e357086799717525a7
c7275a0b07fb9d275dedbf3584cb2e20
bitstream.checksumAlgorithm.fl_str_mv MD5
MD5
MD5
MD5
MD5
repository.name.fl_str_mv Repositorio Institucional de la Universidad de Antioquia
repository.mail.fl_str_mv aplicacionbibliotecadigitalbiblioteca@udea.edu.co
_version_ 1851052193319223296
spelling Sinigui, SabineeCarupia Cuñapa, Leidy2024-09-02T15:44:25Z2024-09-02T15:44:25Z2024https://hdl.handle.net/10495/41672RESUMEN: Este informe de trabajo de grado se llama Bidua pacuro dachi embera wera cakua bania eda amba o jipa odaita drua bari resguardo Chagenane dode, comunidad Chagena. Municipio Murindó Antioquia1. Se da como proceso de siembra del proceso de formación en la Licenciatura en Pedagogía de la Madre Tierra desde la comunidad de Chageradó que es mi comunidad. Bidua es un árbol que también es llamado pichindé científicamente le han nombrado Zygia longifolia Algarín (2022), se convierte en una raíz muy importante de este trabajo de grado. El objetivo principal de mi trabajo fue el de conocer las relaciones que existen entre la historia de origen del árbol pichindé, el agua y el liderazgo de la mujer Embera Eyabida, para el fortalecimiento de la identidad cultural en el resguardo de Río Chageradó, municipio de Murindó - Departamento de Antioquia. Se realizaron 20 encuentros como trabajo comunitario entre los años 2017 a 2024, con la participación de líderes, lideresas, sabios, sabias, niños, niñas, mujeres, hombres y jóvenes de la comunidad. La comunidad de Chageradó atraviesa diferentes interferencias (en madre tierra entendemos como desequilibrios que afectan la vida comunitaria) por eso la importancia de profundizar sobre este conocimiento del pichindé con el liderazgo de la mujer. La mujer es quien conversa, cuida y aporta a la identidad cultural embera a partir de los cuidados y protección del agua, por eso la relación del árbol pichindé con el liderazgo de la mujer embera eyabida, se propone en este trabajo de grado, insistir en el cuidado de la enseñanza del árbol pichindé y su relación con el aguaBEDIA KUTUA: Nau bedeara mu nekawa waira shi drunra bidua pacuru dachi embera wera cakua de bania eda amba o jipa odaita drua bari resguardo chagenane dode, dachi drua amba tabumae chagenane.kapia muri do nay druaroma achubu deba nau ja purrama aba capunia jonma achubu deba. Nau nee ura kaseburua dachi estudiadadeba dachi nokora babara kapunia de jaradiadadeba mau ara cabauba dachi zoraraba dachi papa ja deba nekabaita icha jaradia bukira dachi amba tabumaeba chagena dode mau mu druakira. Bidua pacurura capunia torrorabara drun jarapanua pichinde mau kiracadeba wakisa bia uriaikarea drun jarapanua Zygia longifolia capunia algarin, (2022), naura babua karrade nee bia de mu neka kiraka. Nau bedea burura mu nekadeba waa nee untaa kabaita sawa undukabaita sawa amba neburua buta dachi zorara ne amaenaneba bidua krinchadeba, do uru mau deba ebera weraba koribi debema, dachi papa kiraka sawa jurewaita embera kiraka, dachi krincha kirandua ebaita dachi amba tabumae chagena dode, capiade muri dode, capunia drua jonma achubu. Sawa oibedea mua osia juwa juesoma kinmare dach kinmare neburu dai druade chagena dode poa juesoma uba jaibana nara bawara, sarrarabawara, warrarabawara, embera wera bawara, chumachirabawara chagena dode bema bawara. Dai jonma amba tabumau chagena dode awarawaraka bedea miteaba jodebuta(dau papa drua jodebuta dachi minteaba dai bia duanaimae joma amba) mau bera daimara chibia bedea iedu jara diaita dachi krincha uru bidua deba wera noco kiraka dachi amba dua numae akiita. Werara nemburubua, wagabua, mamauba jaradeabua dachi embera kiraka baita dachi chiwaga kirudeba ma mauba dachi dosida wagabua, maubera amba katabukiraca bua dachira pakuru bidua krincha deba embera wera coribi bidata, mau bera jarabua mua nau nekara, odaibarata dachi chiwagape jaradiaita pakuru bidua krincha deba maudeba sawa buru amba katabaita dachi bañara.PregradoLicenciado en Pedagogía de la Madre Tierra196 páginasapplication/pdfspaUniversidad de AntioquiaMedellín, ColombiaFacultad de Educación. Licenciatura en Pedagogía de la Madre Tierrahttps://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/2.5/co/info:eu-repo/semantics/openAccesshttp://purl.org/coar/access_right/c_abf2El árbol Pichindé y el agua : Liderazgo de la mujer Embera Eyabida en el resguardo de Río Chageradó, municipio de Murindó- Departamento de Antioquia.Bidua pacuro dachi embera wera cakua bania eda amba o jipa odaita drua bari resguardo Chagenane dode, comunidad Chagena do. Municipio Muri – dó- AntioquiaTesis/Trabajo de grado - Monografía - Pregradohttp://purl.org/coar/resource_type/c_7a1fhttps://purl.org/redcol/resource_type/TPhttp://purl.org/coar/version/c_b1a7d7d4d402bcceinfo:eu-repo/semantics/bachelorThesisinfo:eu-repo/semantics/draftLiderazgoLeadershipAguaWaterSiembraMujerConocimientos tradicionalesOrigen de árbol pichindéOrigen del aguahttp://vocabularies.unesco.org/thesaurus/concept7576http://vocabularies.unesco.org/thesaurus/concept189PublicationORIGINALCarupiaLeidy_2024_ArbolPichindeMujer.pdfCarupiaLeidy_2024_ArbolPichindeMujer.pdfTrabajo de grado de pregradoapplication/pdf8104469https://bibliotecadigital.udea.edu.co/bitstreams/ee463a44-65dc-45f9-8fa0-ff472b498bdd/download1e411fa4183caa3684f06cf57fd596f8MD51trueAnonymousREADCC-LICENSElicense_rdflicense_rdfapplication/rdf+xml; charset=utf-81051https://bibliotecadigital.udea.edu.co/bitstreams/5e652d80-b9c9-4bf1-a8cf-98941a99005a/downloade2060682c9c70d4d30c83c51448f4eedMD52falseAnonymousREADLICENSElicense.txtlicense.txttext/plain; charset=utf-81748https://bibliotecadigital.udea.edu.co/bitstreams/490314c5-c985-4d92-8043-a3c088c2a316/download8a4605be74aa9ea9d79846c1fba20a33MD53falseAnonymousREADTEXTCarupiaLeidy_2024_ArbolPichindeMujer.pdf.txtCarupiaLeidy_2024_ArbolPichindeMujer.pdf.txtExtracted texttext/plain101919https://bibliotecadigital.udea.edu.co/bitstreams/c4606dfa-0f37-4fc2-a252-09f2a291750c/downloadbfec96d601a360e357086799717525a7MD56falseAnonymousREADTHUMBNAILCarupiaLeidy_2024_ArbolPichindeMujer.pdf.jpgCarupiaLeidy_2024_ArbolPichindeMujer.pdf.jpgGenerated Thumbnailimage/jpeg9399https://bibliotecadigital.udea.edu.co/bitstreams/d128f046-2f0d-4c29-a7a4-cf0f2bf80ec6/downloadc7275a0b07fb9d275dedbf3584cb2e20MD57falseAnonymousREAD10495/41672oai:bibliotecadigital.udea.edu.co:10495/416722025-03-26 18:22:42.006https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/open.accesshttps://bibliotecadigital.udea.edu.coRepositorio Institucional de la Universidad de Antioquiaaplicacionbibliotecadigitalbiblioteca@udea.edu.coTk9URTogUExBQ0UgWU9VUiBPV04gTElDRU5TRSBIRVJFClRoaXMgc2FtcGxlIGxpY2Vuc2UgaXMgcHJvdmlkZWQgZm9yIGluZm9ybWF0aW9uYWwgcHVycG9zZXMgb25seS4KCk5PTi1FWENMVVNJVkUgRElTVFJJQlVUSU9OIExJQ0VOU0UKCkJ5IHNpZ25pbmcgYW5kIHN1Ym1pdHRpbmcgdGhpcyBsaWNlbnNlLCB5b3UgKHRoZSBhdXRob3Iocykgb3IgY29weXJpZ2h0Cm93bmVyKSBncmFudHMgdG8gRFNwYWNlIFVuaXZlcnNpdHkgKERTVSkgdGhlIG5vbi1leGNsdXNpdmUgcmlnaHQgdG8gcmVwcm9kdWNlLAp0cmFuc2xhdGUgKGFzIGRlZmluZWQgYmVsb3cpLCBhbmQvb3IgZGlzdHJpYnV0ZSB5b3VyIHN1Ym1pc3Npb24gKGluY2x1ZGluZwp0aGUgYWJzdHJhY3QpIHdvcmxkd2lkZSBpbiBwcmludCBhbmQgZWxlY3Ryb25pYyBmb3JtYXQgYW5kIGluIGFueSBtZWRpdW0sCmluY2x1ZGluZyBidXQgbm90IGxpbWl0ZWQgdG8gYXVkaW8gb3IgdmlkZW8uCgpZb3UgYWdyZWUgdGhhdCBEU1UgbWF5LCB3aXRob3V0IGNoYW5naW5nIHRoZSBjb250ZW50LCB0cmFuc2xhdGUgdGhlCnN1Ym1pc3Npb24gdG8gYW55IG1lZGl1bSBvciBmb3JtYXQgZm9yIHRoZSBwdXJwb3NlIG9mIHByZXNlcnZhdGlvbi4KCllvdSBhbHNvIGFncmVlIHRoYXQgRFNVIG1heSBrZWVwIG1vcmUgdGhhbiBvbmUgY29weSBvZiB0aGlzIHN1Ym1pc3Npb24gZm9yCnB1cnBvc2VzIG9mIHNlY3VyaXR5LCBiYWNrLXVwIGFuZCBwcmVzZXJ2YXRpb24uCgpZb3UgcmVwcmVzZW50IHRoYXQgdGhlIHN1Ym1pc3Npb24gaXMgeW91ciBvcmlnaW5hbCB3b3JrLCBhbmQgdGhhdCB5b3UgaGF2ZQp0aGUgcmlnaHQgdG8gZ3JhbnQgdGhlIHJpZ2h0cyBjb250YWluZWQgaW4gdGhpcyBsaWNlbnNlLiBZb3UgYWxzbyByZXByZXNlbnQKdGhhdCB5b3VyIHN1Ym1pc3Npb24gZG9lcyBub3QsIHRvIHRoZSBiZXN0IG9mIHlvdXIga25vd2xlZGdlLCBpbmZyaW5nZSB1cG9uCmFueW9uZSdzIGNvcHlyaWdodC4KCklmIHRoZSBzdWJtaXNzaW9uIGNvbnRhaW5zIG1hdGVyaWFsIGZvciB3aGljaCB5b3UgZG8gbm90IGhvbGQgY29weXJpZ2h0LAp5b3UgcmVwcmVzZW50IHRoYXQgeW91IGhhdmUgb2J0YWluZWQgdGhlIHVucmVzdHJpY3RlZCBwZXJtaXNzaW9uIG9mIHRoZQpjb3B5cmlnaHQgb3duZXIgdG8gZ3JhbnQgRFNVIHRoZSByaWdodHMgcmVxdWlyZWQgYnkgdGhpcyBsaWNlbnNlLCBhbmQgdGhhdApzdWNoIHRoaXJkLXBhcnR5IG93bmVkIG1hdGVyaWFsIGlzIGNsZWFybHkgaWRlbnRpZmllZCBhbmQgYWNrbm93bGVkZ2VkCndpdGhpbiB0aGUgdGV4dCBvciBjb250ZW50IG9mIHRoZSBzdWJtaXNzaW9uLgoKSUYgVEhFIFNVQk1JU1NJT04gSVMgQkFTRUQgVVBPTiBXT1JLIFRIQVQgSEFTIEJFRU4gU1BPTlNPUkVEIE9SIFNVUFBPUlRFRApCWSBBTiBBR0VOQ1kgT1IgT1JHQU5JWkFUSU9OIE9USEVSIFRIQU4gRFNVLCBZT1UgUkVQUkVTRU5UIFRIQVQgWU9VIEhBVkUKRlVMRklMTEVEIEFOWSBSSUdIVCBPRiBSRVZJRVcgT1IgT1RIRVIgT0JMSUdBVElPTlMgUkVRVUlSRUQgQlkgU1VDSApDT05UUkFDVCBPUiBBR1JFRU1FTlQuCgpEU1Ugd2lsbCBjbGVhcmx5IGlkZW50aWZ5IHlvdXIgbmFtZShzKSBhcyB0aGUgYXV0aG9yKHMpIG9yIG93bmVyKHMpIG9mIHRoZQpzdWJtaXNzaW9uLCBhbmQgd2lsbCBub3QgbWFrZSBhbnkgYWx0ZXJhdGlvbiwgb3RoZXIgdGhhbiBhcyBhbGxvd2VkIGJ5IHRoaXMKbGljZW5zZSwgdG8geW91ciBzdWJtaXNzaW9uLgo=